مقصود از غل و زنجیر شدن دست و پای شیطان در ماه مبارک رمضان چیست؟
روزه داری در واقع به نوعی شیطان شکنی است، بنابراین معنای
روایات بسته بودن دست و پای شیطان، آن است...
که وقتی ذکر حق بندگان خالص و نیایش گران بیشتر می شود، با انس با خدای رحمان، جایی برای شیطان رجیم نمی ماند.
به نقل از شبستان حجت الاسلام بهرام دلیر، عضو گروه عرفان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفت وگو با ما با اشاره به معنا و مفهوم روایاتی که دلالت بر در غل و زنجیر بودن دست و پای شیطان در ماه مبارک رمضان می کند، اظهار کرد: اغلب اوقات از این دست روایات برداشت های بسیار عوامانه ای می شود.
وی ادامه داد: به طور مثال از همین روایتی که بیان می کند دست و پای شیطان در ماه مبارک رمضان در غل و زنجیر است و نمی تواند وسوسه ای داشته باشد، امری تکوینی برداشت می شود این در حالی است که ماجرا از این قرار نیست بلکه رمضان ماهِ عبادت است و هر جا عبادت و بندگی حضرت حق باشد، شیطان از آن جا رخت برمی بندد.
این استاد حوزه و دانشگاه اضافه کرد: بنابراین، این بدان معنا نیست که فرد روزه خواری یا امور حرام دیگری را مرتکب شود و سپس بگوید اگر دست و پای شیطان بسته است، چرا این امور را می توان به جای آورد بلکه بدان معناست که ماه مبارک رمضان، زمانی است که غالب مسلمان ها روزه بوده و روزه و نیایش و عبادت، شیطان را از این محوطه دور می کند یا در هر زمانی که نیایش و بندگی و فضایل اخلاقی در حوزه اخلاقیات و باورهای نیک در حوزه اعتقادات و رفتارهای دینی در حوزه مسائل اجتماعی افزایش یابد، شیطان از آن زمانه و اوقات دوری می کند.
وی در ادامه تشریح کرد: یعنی هر ذکری که یاد خدا در آن باشد، شیطان را دور می کند لذا مشاهده می کنیم حضرت ابراهیم (ع) با یک ذکر الله اکبر، بتِ بتخانه را می شکند بنابراین ذکر روزه داران در ماه مبارک رمضان نیز شیطان شکنی است که اگر اخلاص داشته باشند، گمراه نمی شوند.
حجت الاسلام دلیر با بیان این که در حقیقت شیطان قسم خورده است که همه بندگان خدا به جز مخلصین را گمراه می کند، ابراز کرد: اما وقتی ذکر خداوند باشد، شیطان نمی تواند نفوذی داشته باشد همان طور که آب با آتش سازگاری ندارد، ذکر حق نیز با وسوسه شیطان در تضاد است و جمع اضداد ممکن نیست.
عضو گروه عرفان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تاکید بر اینکه ذکر حق ضد شیطان و شیطان شکن است، بیان کرد: روزه داری در واقع به نوعی شیطان شکنی است، بنابراین معنای روایات بسته بودن دست و پای شیطان، آن است که وقتی ذکر حق بندگان خالص و نیایش گران بیشتر می شود، با انس با خدای رحمان، جایی برای شیطان رجیم نمی ماند.
وی با بیان این که غل و زنجیر بحث فیزیکی و امر تکوینی نیست، بلکه ملازمه ای است میان ذکر حق و ناکارآمدی شیطان، اذعان کرد: در حقیقت به هر میزان ذکر بیشتر باشد شیطان ناکارآمدتر خواهد بود و هر چه انجام محرمات بیشتر باشد، دست و پای شیطان نیز برای گمراه کردن بازتر است.
این استاد عرفان با بیان اینکه گاهی شیطان در حال استراحت است، گفت: این سخن بدان معنا است که برخی اوقات خودِ مردم شیطان می شوند همان طور که در سوره مبارکه ناس به وسوسه مردم نیز اشاره شده است؛ در واقع زمانی این اتفاق می افتد که انسان از ذکر حق و عمل به واجبات و ترک محرمات دور مانده و اتفاقا در این هنگام شیطان باید از آنها درس بیاموزد!
وی همچنین در توضیح این موضوع که چرا در خصوص ماه مبارک رمضان چنین روایتی ذکر شده است به شبستان گفت: رمضان ماه عبادت و ذکر و نیایش و نزول قرآن کریم است و حتی آمار جرم و جنایت و ناهنجاری های اجتماعی و گناهان علنی نیز در این ماه کاهش پیدا می کند، در حقیقت به دلیل آن که بندگان خدا در این دوره زمانی به هوشیاری و یقظه بیشتری می رسند، و وقتی شاکر حق شدند، دیگر جایی برای شیطان باقی نمی ماند.
عضو گروه عرفان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: غیر از ماه مبارک رمضان نیز بنده خدایی که طواف خانه دوست را کرده و با خدای خود عشق بازی می کند یا میان صفا و مروه، سعی می کند یا بنده خدایی که در دل شب به نماز می ایستد، شیطان را در زنجیر غل کرده و دست او را از وسوسه کوتاه می کند و این سفارش های معنوی است که در شریعت علوی و نبوی بدان اشاره شده است.
