نصیحتی پیامبر (ص) به ابوذر: به آنچه نمی دانی فتوا مده

ای ابوذر! همانا بدترین مردم از چهت ارزش و منزلت بیش پروردگار عالم در روز قیامت دانشمندی است که از دانش او بهره برده نمی شود...

-مرحوم شیخ طوسی در کتاب (امالی) جلد دوم چاپ نجف صفحه ۱۳۸ – ۱۵۲ و مرحوم شیخ طبرسی در کتاب (مکارم الاخلاق) چاپ بیروت صفحه ۴۵۵ – ۴۷۱، باب ۱۲، فصل ۵ و مرحوم ورام بن ابی فراس در کتاب (مجموعه ورام) چاپ ایران قم سال ۱۳۷۵، صفحه ۲۷۳ – ۲۸۴ و مرحوم مجلسی در کتاب (بحارالانوار) چاپ ایران جلد ۷۷، صفحه ۷۴ – ۹۱، باب ۴، حدیث ۶۳ و در کتاب (عین الحیاه) (که همه اش از اوّل تا آخر شرح همین حدیث ابی ذر است) همه این بزرگان در این کتاب های خود مسنداً و مجموعه ورام مرسلاً از ابوذر غفاری رضوان اللَّه تعالی علیه روایت کرده اند که ابوذر گفت: من داخل شدم در اوائل یک روز در مسجد، پس به جز پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و علی علیه السلام که در کنار آن حضرت بودند، هیچ کس دیگری را در آنجا ندیدم، پس من خلوت مسجد را مغتنم شمردم و عرض کردم: یارسول اللَّه صلی الله علیه وآله! پدرم و مادرم فدای تو باد، سفارشی به من بفرمایید :

یا أَباذَرٍ! إِنَّ شَرَّ النّاسِ مَنْزِلَهً عِنْدَ اللَّهِ یوْمَ القِیامَهِ عالِمٌ لا ینْتَفَعُ بِعِلْمِهِ وَ مَنْ طَلَبَ عِلْماً لِیصْرِفَ بِهِ وُجُوهَ النّاسِ إِلَیهِ لَمْ یجِدْ رِیحَ الْجَنَّهِ. یا اَباذَرٍ! مَنِ ابْتَغی الْعِلْمَ لِیخْدَعَ بِهِ النّاسَ لَمْ یجِدْ ریحَ الْجَنَّهِ.

یا أَباذَرٍ! اِذا سُئِلْتَ عَنْ عِلْمٍ لاتَعْلَمُهُ فَقُلْ لا اَعْلَمُهُ تَنْجَ مِنْ تَبِعَتِهِ وَ لا تُفْتِ النّاسَ بِما لاعِلْمَ لَکَ تَنْجَ مِنْ عَذابِ اللَّهِ یوْمَ القِیامَهِ.

یا أَباذَرٍّ یطْلِعُ قَوْمٌ مِنْ اَهْلِ الْجَنَّهِ إِلی قَوْمٍ مِنْ أَهْلِ النّارِ فَیقُولُونَ: ما أَدْخَلَکُمُ النّارَ؟ وَ قَدْ دَخَلْنَا الْجَنَّهَ بِفَضْلِ تَأدِیبِکُمْ وَ تَعْلِیمِکُمْ

فَیقُولُونَ: إِنّا کُنّا نَأْمُرُ بِالْخَیرِ وَ لا نَفْعَلُهُ.

ای ابوذر! همانا بدترین مردم از چهت ارزش و منزلت بیش پروردگار عالم در روز قیامت دانشمندی است که از دانش او بهره برده نمی شود و هر کس طلب کند علم(دین) را که توجّه مردم را به سوی خویش جلب کند، بوی بهشت به او نرسد. (ای ابوذر) هرکس دانش آموزد تا با آن مردم را بفریبد بوی بهشت به او نرسد.

ای ابوذر! هرگاه از تو چیزی پرسیدند که نمی دانی پس (به ندانستن آن اعتراف کن) بگو نمی دانم تا از گرفتاری و عقوبت آن برهی، و به آنچه نمی دانی فتوی مده تا از عذاب خدای در روز رستاخیز رهایی یابی.

 

ای ابوذر! (روز قیامت) گروهی از اهل بهشت به سوی گروهی از اهل دوزخ سرکشی می کنند، پس می پرسند: به چه علت شما در آتش افتاده اید؟ در حالی که ما به برکت تعلیم و تربیت شما به بهشت رسیده ایم؟ پس در جواب گویند: ما دیگران را به کار خیر و اعمال شایسته دستور می دادیم ولی خود از به کار بستن آن فروگذاری می کردیم (و به آن کارهای خیری که دیگران را امر می کردیم، عمل نمی کردیم.)

منبع: کتاب راه و رسم زندگی در کلام پیامبر صلی الله علیه وآله خطاب به ابوذر